DÚAS IRMÁNS; DOUS TERRITORIOS: GALICIA - PORTUGAL

O rei Afonso VI tivo dúas fillas. Dona Urraca (lexítima) e Dona Teresa (filla natural). As dúas casaron con dous curmáns, os Condes de Borgoña; Ramón con Dona Urraca e Enrique con Dona Teresa.

Don Ramón gustaba das belas artes e da poesía, e xunto con Urraca foron os vicerreis de Galicia, tendo como vila Calda de Reis (de aí o nome de Reis), e precisamente alí naceu o fillo de ambos Afonso Raimúndez o futuro Afonso VII.

Teresa e Enrique gobernaban en Portugal no condado de Guimerans, terras que entregara Afonso VI á súa filla Teresa, e intentaron por todos os medios independizarse de Galicia, de Castela e de León. O fillo que tiveron Afonso Enríquez será o primeiro rei de Portugal, recoñecendo o seu primo Afonso VII a independencia de Portugal como reino. Por aqueles tempos así e todo, Galicia aínda chegaba ata máis aló do Douro e o galaico portugués era o idioma.

Dona Teresa e o seu marido loitaron por un Portugal independente, entre outros motivos porque non querían estar subordinados a Castela e tampouco á súa irmá Dona Urraca, e a todo isto debemos engadir a figura do bispo Xelmírez, cuxa diocese Santiago de Compostela rivalizaba coa diocese de Braga e ademais apoiaba a Dona Urraca.

Dona Teresa quedou viúva, pero as portugueses queríana e seguían chamándoa “Rainha”. Chegouse a enfrontar ao seu fillo Afonso Enríquez, aínda que este terminaría finalmente sendo, como dixemos antes, o primeiro rei de Portugal.

Dona Urraca era o que se chamaba unha persoa de carácter. Enviudó do seu marido e deixou ao seu fillo Afonso Raimúndez ao coidado dos Condes de Trava. Cando morreron o seu pai e o seu irmán, ela foi declarada herdeira de Castela; contrae matrimonio obrigada por outros nobres con Don Afonso I de Aragón “O Batallador”.

Logo varía o seu criterio sobre o seu fillo e decide que non sexa Rei de Galicia, marchando coas tropas do seu marido contra os Condes de Trova. O mesmo Xelmírez ten que defender Santiago de Urraca e o seu exército; e aínda que en principio Don Afonso I de Aragón tamén tiña os seus partidarios cando viron as atrocidades, abusos e desmáns que cometían e como maltrataban a Galicia, foron perdendo os seus adeptos que se pasaban á beira dos Condes de Trava. Finalmente o conde galego e os seus partidarios conseguen expulsar aos maños.

Cara ao 1111 suponse que co visto e prace de Dona Urraca, Reimúndez é coroado Rei de Galicia en Santiago de Compostela, no Palacio Arzobispal de Xelmírez con grandes festexos e banquetes. Xelmírez ademais co Conde de Trava coroan tamén ao raparigo en León, para afianzar a súa posición. É aí cando no camiño Afonso I O Batallador atácalles e secuestra ao Conde de Torva, pero o bispo Xelmírez consegue escaparse co pequeno rei, e se ou leva en perfecto estadoa a súa nai Dona Urracam e fan así as paces a nai e o fillo e únense os seus exércitos.

Desfanse do seu marido Afonso I “O Batallador” e Urraca axudará a loitar a Xelmírez contra os comuneiros. Posteriormente Afonso Raimúndez vaise a Castela e será Afonso VII, nomearase ata a si mesmo Emperador e esquecerase de Galicia.

A historia destas dúas irmás é en gran parte a historia da separación política aínda que non cultural de Galicia e Portugal.